Als jochie zat Jan-Bert Bongaarts (75) een blauwe maandag op tennis. ,,Ik zat in klas vijf van de lagere school en hield het een paar weken vol’’, vertelt hij. ,,Op mijn 16de ben ik weer gestart op aanraden van mijn oudere broer. Hij zei: daar kun je heel lang mee doorgaan. Dat was het best denkbare advies. Ik tennis nu alweer een jaartje of zestig.’’

Jan-Bert woont in het centrum van Rotterdam. Hij kijkt zo tegen de reusachtige zilveren druppel aan, het depot van museum Boijmans van Beuningen. Als je hem zoekt, doe je er goed aan om even naar het park aan de overkant van de straat te lopen. Tien tegen een dat je hem vindt op een van de drie tennisbanen. In zijn club is hij een van de oudsten, ‘maar ik speel met iedereen, ook tegen veel jongere mensen op toernooitjes’.

Tennis op leeftijd

Jan-Bert Bongaarts (75)

Hij tennist graag en vaak, zelfs al wordt zijn spel anders naarmate de leeftijd vordert. ,,In een enkelspel heb ik niet meer zoveel trek, maar met dubbelen heb ik geen probleem. Dat houd ik uren vol.’’ En het is beslist goed voor het seniorenlichaam, legt hij uit. ,,Daarom is de wintertijd voor mij niet al te best, dan tennis ik maar één keer per week. ’s Zomers al gauw drie à vier keer per week zo’n anderhalf uur. Ik merk dat ik dan meer in conditie kom.’’

In die meer dan een halve eeuw op de baan heeft hij de sport zien veranderen. ,,Iedereen is beter gaan spelen en het spel is sneller en fysieker geworden. Kinderen worden veel jonger al klaargestoomd om door de tennisbond omarmd te worden, het is allemaal veel professioneler. De rackets zijn lichter geworden. En als er op de tv een Nederlander meespeelt, merken we dat meteen op de club. Er is dan meer animo om te komen spelen.’’

Tennis is geen elitaire sport, verre van dat. ,,Het is een van de grootste sporten van Nederland. Ik blijf doorgaan zolang het kan. Ik heb geen blessures en ik ben ook niet heel zwaar. Ik houd vol, maar voor hetzelfde geld heb ik straks een knie die niet meer wil en dan is het klaar. Daar houd ik wel rekening mee.’’

Diana van den Born (46) speelt een jaar of acht tennis. Ze begon eraan via haar ex-vrouw. ,,Wat mij trekt in tennis is de combinatie sport en het mentale deel. Je kunt op het ene moment flierefluitend winnen en dan weer sta je hopeloos achter. Toch kun je dan nog steeds winnen.’’

Ze speelt niet alleen, ze is ook toernooileider en ze organiseert ook toernooien buiten de vereniging. ,,Ik ben redelijk actief in het internationale LHBTI-tenniscircuit. Ik heb in 2017 de 25ste editie van het Pinkstertoernooi in Amsterdam mede-georganiseerd, het grootste gemengde LHBTI-toernooi dat er is. Dit jaar organiseerde ik voor het eerst een toernooi voor vrouwen, die - ook - van vrouwen houden.’’ Tennis, zegt ze, mag ook best wat inclusiever. ,,Ik zie nog weinig mensen van kleur."

Aan de buitenkant kun je niet zien wat iemands geaardheid is, toch was het kennelijk nodig om voor LHBTI’ers een toernooi te organiseren. ,,Dat kwam door de behoefte van de LHBTI-gemeenschappen zelf, omdat ze zich niet altijd welkom voelden bij tennisverenigingen. Dat is wel gedraaid, maar er is nog steeds behoefte aan een apart tenniscircuit, omdat met gelijkgestemden tennissen toch anders is dan in de heteronormatieve wereld. Dat merkte ik toen ik ging spelen bij een LHBTI-tennisvereniging. Je hebt heel andere gesprekken.’’

Vaak zijn internationale LHBTI-toernooien ook gezelligheidstoernooien, vertelt ze. ,,Er ontstaan mooie internationale vriendschappen. De vrouwen binnen de LHBTI-community vormen nog steeds een minderheid en daardoor is er veel behoefte aan een toernooi alleen voor vrouwen: The Dutch Lesbian Open. Dat heb ik afgelopen januari voor het eerst georganiseerd.’’

De LHBTI’er

Diana van den Born (46)

Het blijven gescheiden werelden, naar Diana’s indruk. ,,Ik zie het niet op korte termijn veranderen, maar ik denk wel dat zulke toernooien bijdragen aan verandering. Ze zijn ook nodig voor het gevoel even helemaal jezelf te kunnen zijn. De gemiddelde LHBTI’er voelt een drempel om uit de kast te komen. Je hoeft niet te roepen wat je geaardheid is, maar de algemene gesprekken na een wedstrijd zijn heel erg heteronormatief. Voor een LHBTI’er is het niet dat je één keer in je leven uit de kast komt, in elke nieuwe situatie waarin je terechtkomt ben je aan het afwegen of je open kunt zijn over wie je bent of wie je partner is.’’

Als lesbische vrouw had ze veel rolmodellen in de tenniswereld. ,,Voor mannen ligt dat anders. Er zijn weinig voorbeelden van mannelijke sporters die uit de kast zijn gekomen, terwijl rolmodellen zo belangrijk zijn. Als LHBTI’er heb je al te maken met een negatief beeld. Ik prijs rolmodellen in tennis en de sporters die hun steun uitspreken zoals Novak Djokovic en Andy Murray. Mijn grote voorbeelden in het toptennis zijn lesbische vrouwen als Billie Jean King, Martina Navratilova, Amélie Mauresmo. Fantastisch gewoon. Dat maakt het verschil.’’

Als twintiger leidde Peter den Boogert (51) een sportief leven. Aan dat bestaan leek een einde te komen toen hij in een rolstoel terechtkwam. ,,Het werd steeds moeilijker om als valide sporter te tennissen. Ik heb last van ernstige doorbloedingsproblemen in mijn benen. Ik functioneer nog wel deels lopend, maar sporten op twee benen gaat niet meer.’’

Maar een leven zonder sport was niks voor Peter. ,,Ik zat thuis en de muren kwamen op me af. Ik ging nadenken over wat mij als kind motiveerde en mijn passie was. Als kind, omdat je dan nog dicht bij jezelf bent. Voor mij was mijn passie tennis.’’ Dat komt doordat het een mentaal spel is, vertelt hij. ,,Het tactische en het snel moeten reageren en beslissingen nemen, dat zijn voor mij de mooie dingen. Zo begon ik na 25 jaar met rolstoeltennis.’’

Nu tennist hij alweer zeven jaar. ,,Het grappige is dat je tennis nooit verleert, ik jaag de bal op dezelfde manier over de baan, alleen het rollen was voor mij nieuw. De uitdaging in het rolstoeltennis is groter. Je moet continu met je rolstoel in beweging blijven, je kunt niet vanuit stilstand spelen, dat kost te veel kracht. Je moet eerst naar de bal toe rijden en dan pas slaan. Verder zijn de regels gelijk, maar bij rolstoeltennis mag de bal twee keer stuiteren.’’

Hij tennist als ‘roller’ ook regelmatig tegen niet-rolstoelertennissers, de ‘lopers’. ,,Ik durf 85 procent van de clubspelers uit te dagen’’, zegt hij lachend. ,,Ik ben wel minder snel, maar ik kan een leuke pot meespelen.’’

Rolstoeltennisser

Peter den Boogert (51)

Maar voor Peter blijft het niet bij een potje op de baan alleen. Hij zit in het bestuur van de Aad Zwaan Foundation en de groep rollers in Houten waar hij tennist, groeit gestaag. Rolstoeltennis maakt je wereld groter, luidt het motto van zijn stichting dan ook. ,,We begonnen een paar jaar geleden met zes rollers, het zijn er nu een stuk of dertig.’’

Aan de deelname van rollers in het tennis mag wat hem betreft trouwens nog wel verder gewerkt worden. ,,Rolstoeltennis is bijna overal wel mogelijk, maar soms is men nog wat terughoudend. Ik heb meegemaakt dat gezegd werd dat de rolstoeltennissers de gravelbanen kapotmaken. Ik weet uit ervaring dat niet-rolstoelers een baan meer kapotmaken. En de aanpassingen kunnen soms beter. In de kantineruimte waar ooit de toiletten voor de rolstoelers zouden komen, zijn bijvoorbeeld kratten bier opgeslagen, dat maak je af en toe mee.’’